Je hebt misschien weleens het gevoel dat je met iets worstelt dat niet helemaal van jou is. Alsof je een emotie, angst of overtuiging draagt die niet uit jouw eigen levenservaring komt, maar die toch diep verankerd zit. Dat gevoel zou weleens kunnen wijzen op transgenerationeel trauma – trauma dat letterlijk wordt doorgegeven van generatie op generatie…

Wat vroeger als ‘zweverig’ of ‘onbewijsbaar’ werd beschouwd, krijgt inmiddels steeds meer wetenschappelijke onderbouwing. Het blijkt: wat onze (voor)ouders hebben meegemaakt, laat sporen na – niet alleen in hun gedrag en opvoedstijl, maar zelfs in jouw DNA.

Wat is transgenerationeel trauma?

Transgenerationeel trauma (ook wel intergenerationeel trauma genoemd) verwijst naar de emotionele en psychologische gevolgen van ingrijpende gebeurtenissen die van generatie op generatie worden doorgegeven. Denk aan oorlog, geweld, misbruik, slavernij, armoede, natuurrampen, migratie of systemische onderdrukking.

Hoewel jij zelf geen direct trauma hebt meegemaakt, kan je toch symptomen ervaren die voortkomen uit de traumatische ervaringen van je ouders, grootouders of zelfs overgrootouders. Dit kan zich onder andere uiten in:

  • Angst of wantrouwen zonder duidelijke oorzaak
  • Schuldgevoel of schaamte die niet van jou lijkt te zijn
  • Moeite met grenzen stellen of veiligheid voelen
  • Perfectionisme of hyperalertheid
  • Verstoord lichaamsbesef of dissociatie
  • Onbewuste loyaliteiten, zoals het gevoel dat je niet ‘gelukkig mag zijn’

Wetenschappelijk bewijs: het rattenonderzoek

Een van de bekendste onderzoeken naar transgenerationeel trauma werd uitgevoerd door onderzoekers van Emory University (Atlanta, 2013). In dit experiment werden mannelijke ratten blootgesteld aan de geur van oranjebloesem (acetofenon), telkens gevolgd door een lichte elektrische schok. Het zal je niet verbazen dat de ratten angstreacties ontwikkelden bij deze geur.

Wat vervolgens schokkend was: hun nakomelingen – tot in de vijfde generatie – reageerden ook met angst op de geur van oranjebloesem, zonder ooit zelf getraumatiseerd te zijn.¹ Dus omdat hun over-, over-, overgrootouders iets heftigs hebben meegemaakt terwijl ze oranjebloesemgeur roken, hadden deze rattenkindjes nog steeds automatische stressreacties bij de geur van oranjebloesem.

Het onderzoek toonde aan dat de ervaring van trauma epigenetisch wordt opgeslagen en doorgegeven – dit zijn veranderingen in de werking van genen, zónder dat de genetische code zelf verandert. De zenuwbanen in de hersenen van de nakomelingen bleken zelfs aangepast, alsof ze zelf de angstige ervaring hadden meegemaakt.

Een ander bekend onderzoek onder kinderen van Holocaust-overlevenden liet zien dat zij vaker last hadden van angststoornissen, depressie en PTSS-symptomen, ondanks een stabiele opvoeding.²

Jouw lichaam onthoudt alles

Wat we hiervan leren? Dat trauma niet alleen psychologisch is, maar ook biologisch. Ons lichaam onthoudt wat onze voorouders hebben meegemaakt, vaak via onbewuste stressreacties en lichamelijke patronen. Spanning die je niet kunt plaatsen, overlevingsmechanismen die niet meer nodig zijn – het zijn signalen dat jouw systeem iets draagt wat mogelijk niet van jou is.

We dragen vaak meer van onze familiesystemen mee dan we denken. Niet uit zwakte, maar uit liefde en loyaliteit. En juist daarom vraagt het bewust aandacht om deze patronen te herkennen, erkennen en transformeren. Onder andere in mijn training ‘De Erfenis’ besteed ik aandacht aan transgenerationeel trauma. Meer informatie daarover vind je hier: https://aequilibria.nl/evenementen/de-erfenis/

Hoe weet je of je transgenerationeel trauma bij je draagt?

Er is geen vastomlijnd lijstje, maar signalen kunnen zijn:

  • Je reageert sterk op bepaalde thema’s (verlating, falen, afwijzing)
  • Je hebt chronische stress of spanningsklachten zonder duidelijke oorzaak
  • Je voelt je vaak ‘anders’ of losgekoppeld
  • Je hebt het gevoel dat je geen ruimte mag innemen of gelukkig mag zijn
  • Je merkt dat je dezelfde pijnlijke patronen herhaalt als je ouders of grootouders

Wat kun je eraan doen? Behandelopties en therapievormen

Het goede nieuws is: wat generatie op generatie wordt doorgegeven, kan ook doorbroken worden. En dat hoeft niet allemaal met het hoofd. Hieronder een aantal methodes die goed werken bij het doorwerken van transgenerationeel trauma:

1. Systemisch werk / familieopstellingen

Een diepwerkende methode die zichtbaar maakt welke dynamieken er in jouw familiesysteem spelen. Je ziet vaak letterlijk hoe oude lasten, onbewuste loyaliteiten of trauma’s worden doorgegeven – en hoe jij ze kunt teruggeven aan waar ze horen. Familieopstellingen kunnen zowel in groepen als individueel worden gedaan. Meer informatie over deze methode vind je hier: https://aequilibria.nl/therapie/opstellingen/.

2. Somatic Experiencing

Deze lichaamsgerichte methode focust op het ontladen van vastgezette spanning in het zenuwstelsel. Omdat transgenerationeel trauma zich vaak juist lichamelijk manifesteert, is het werken via het lijf essentieel. Dit kan bijvoorbeeld via een trauma-release sessie.

3. Energetische therapie

Methodes zoals Reiki, chakrawerk of energetische coaching kunnen helpen om oude energetische blokkades los te maken en de eigen levensenergie weer vrij te laten stromen. Het lichaam weet vaak precies wat het nodig heeft – mits we leren luisteren. Ik hanteer in mijn praktijk graag deze energetische methode voor generationeel trauma: https://aequilibria.nl/therapie/heling-in-generaties/.

4. Emotional Freedom Techniques (EFT)

EFT is een toegankelijke methode om emoties los te laten via meridiaanpunten. Bij transgenerationele thema’s kun je met EFT werken aan de diepere ladingen achter overtuigingen of angsten die niet van jou zijn. In de training ‘Jouw toolbox voor je spirituele reis’ leer je met deze methode werken.

5. De Sedona-methode

Ook deze methode – gebaseerd op loslaten – werkt goed bij het ontrafelen van oude lagen. Het leert je om oude gevoelens te verwelkomen en vervolgens stap voor stap los te laten, ook als ze generaties teruggaan. Deze methode komt aan bod in de training ‘Jouw toolbox voor je spirtuele reis‘.

6. Traumatherapie / integratieve psychotherapie

Soms zijn de wonden zo diep of complex dat professionele begeleiding belangrijk is. Een integratief of lichaamsgericht therapeut kan je helpen veilig door het proces van bewustwording, verwerking en heling heen te gaan. Hier vind je een overzicht van alle methoden die ik hiervoor inzet.

Tot slot: je draagt het niet voor niets – en je hoeft het niet te blijven dragen

Transgenerationeel trauma ontstaat vaak uit liefde: voorouders die wilden overleven, beschermen, doorgeven. Maar wat ooit nodig was, hoeft nu niet meer bepalend te zijn. Jij mag het anders doen. Jij mag het doorbreken.

Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de generaties na jou.

Je hoeft het niet alleen te doen. Met de juiste begeleiding kun je oude pijn loslaten en ruimte maken voor iets nieuws: vrijheid, zachtheid, rust.

Bronnen

1. Dias, B. G., & Ressler, K. J. (2013). Parental olfactory experience influences behavior and neural structure in subsequent generations. Nature Neuroscience, 17(1), 89–96.

2. Yehuda, R., et al. (2001). Transgenerational effects of posttraumatic stress disorder in babies of mothers exposed to the Holocaust. American Journal of Psychiatry, 158(3), 370–377.