Wat is HSP?
HSP (Higly Sensitive Person), hooggevoeligheid of hoogsensitiviteit betekent dat je gevoeliger bent dan de gemiddelde mens. Je neemt simpelweg meer waar. Dat kan op heel veel zintuiglijke gebieden, zoals geluid, beweging, aanraking, licht en smaak. Maar ook meer abstracte dingen zoals sfeer en de stemming van andere mensen pik je met je hoogsensitiviteit vaak feilloos op. Al die prikkels kunnen overweldigend zijn en je flink uit balans brengen. Hierdoor wordt HSP vaak ervaren als last, in plaats van een kracht.
Je zou het misschien niet vermoeden, maar hoogsensitiviteit komt best veel voor. Zo’n 10 tot 20% van de mensen schijnt hooggevoelig te zijn. Volgens psychologe Elaine Aron, de eerste die hooggevoeligheid wetenschappelijk beschreef, is hooggevoeligheid gekoppeld aan een gevoelig zenuwstelsel. Zij introduceerde de term HSP in 1997.
Haar theorie kreeg onlangs steun vanuit neurobiologische hoek. In 2011 ontdekte hersenwetenschapster Jadzia Jagiellowicz een neurale basis voor hoogsensitiviteit. In haar onderzoek keken de personen onder een MRI-scan naar plaatjes. Bij hooggevoelige personen was er aantoonbaar meer hersenactiviteit in meer gebieden in de hersenen op dan bij niet-HSP’s.
In 2012 toonde een ander hersenonderzoek aan dat personen met HSP sneller reageren en minder fouten maken. Maar zodra een taak is volbracht, hebben ze meer last van stressgerelateerde klachten.
In 2014 ontdekten onderzoekers dat de hersengebieden die verband houden met empathie bij HSP’s extra actief zijn. Hoogsensitieven hebben namelijk meer spiegelneuronen. Spiegelneuronen zijn een groep neuronen in ons zenuwstelsel die in actie komen als we iemand anders iets zien doen en verwerken dit alsof we het zelf doen. Zo leren we niet alleen nieuwe handelingen, maar pikken we bijvoorbeeld ook de emoties van anderen zo sterk op. Deze spiegelneuronen hebben we vanaf onze geboorte en vormen onze primaire bron van leren. Omdat je als hooggevoelig persoon meer spiegelneuronen hebt dan gemiddeld, kun je de emoties van anderen sterker oppikken en ook breder (contextueler) waarnemen.
HSP bij kinderen
Hooggevoelige kinderen worden ook wel nieuwetijdskinderen genoemd. Ze ervaren door hun HSP-zijn vaak andere problemen dan hooggevoelige volwassenen.
(Te) Veel Prikkels
Een ‘gewone’ schooldag kan voor een hooggevoelig kind heel overweldigend zijn. Ze zijn zich vaak minder bewust van hun hoogsensitiviteit en hebben meestal nog geen methoden geleerd om alle indrukken effectief te verwerken. Deze kinderen voelen veel aan, maar weten nog niet wat het beste is voor zichzelf. Overprikkeling kan zich op heel veel manieren uiten: angst, slaapproblemen, boosheid, driftaanvallen, verlegenheid of asociaal gedrag.
Niet alleen kinderen, ook volwassenen raken regelmatig overprikkeld. Je kunt zintuiglijk overprikkeld raken, maar ook emotioneel. Om meer handvatten te geven bij overprikkeling, heb ik samen met mijn collega Jane een training voor volwassenen ontwikkeld. Lees er alles over op deze pagina.
Implosie of explosie – allebei HSP
Sommige kinderen ‘imploderen’ – zij trekken zich terug in zichzelf, zijn vaak angstig en verlegen. Echte binnenvetters die in sommige gevallen hun gevoel zelfs helemaal kunnen uitschakelen. De overprikkeling is dan zo groot, dat ze zich automatisch voor alles afsluiten. Als je dan bijvoorbeeld vraagt: “Hoe voelde dat voor jou?” weten ze daar vaak geen antwoord op.
Andere hooggevoelige kinderen ‘exploderen’. Zij stromen letterlijk over, de druk wordt te hoog en het vulkaantje moet uitbarsten. Dit kan op allerlei manieren, van extatisch blij tot hartverscheurend ongelukkig of uitzinnig van woede. Hun reacties zijn vaak heel direct, zowel qua woorden, gezichtsuitdrukking als lichaamstaal. Maar let op: het zijn reacties op prikkels. Dit zegt dus eigenlijk niet veel over wie of wat het kind zelf is.
Gevoelig voor emoties van anderen
Het kan dus heel goed zijn dat een HSP kind de emoties van iemand anders feilloos oppikt en die uit alsof ze van hemzelf zijn. Zo voelt het ook vaak voor ze. Ze kunnen meestal nog niet goed onderscheiden welke emoties van henzelf zijn en welke van de ander. Hun antennes zijn zo fijngevoelig en de emoties van een ander komen zo hard binnen, dat het ze overspoelt alsof het hun eigen emoties zijn.
Sfeergevoelig
De positieve of negatieve sfeer in een ruimte kan soms net zo’n sterke indruk maken als de emoties van andere mensen. Als ergens geen fijne energie is, kan het kind rusteloos zijn. Soms is de sfeer zo negatief, dat het kind zich vastklampt, angstig wordt en het liefst gelijk weer naar buiten gaat.
HSP en hoogbegaafd?
Hoogsensitiviteit is iets anders dan hoogbegaafheid. Hoogbegaafde mensen (zo’n 2% van de bevolking) hebben een opvallend hoge intelligentie en zijn erg creatief. Hoogbegaafden zijn eigenlijk altijd ook hooggevoelig. Vandaar dat ze hooggevoeligheid en hoogbegaafdheid vaak aan elkaar linken. Een HSP (zo’n 10 tot 20% van de bevolking) is echter niet automatisch ook hoogbegaafd.
Ook voor het omgaan met hoogbegaafdheid kan mijn begeleiding nuttig zijn.
Hulp bij hooggevoeligheid
In mijn praktijk kan je leren beter om te gaan met je HSP-zijn. Je krijgt inzicht in hoe jouw sensitiviteit werkt en waar jouw grenzen liggen. Daarnaast leer je technieken en vaardigheden aan om beter bij jezelf te blijven en te voorkomen dat je overprikkeld raakt. Door te herkennen welke gewoonten en patronen voor jou niet werken, kunnen we beginnen deze te doorbreken en te vervangen door nieuwe patronen. Zo gaan we voor een duurzaam resultaat.
Door je hooggevoeligheid te leren herkennen, er beter mee leren om te gaan en patronen te doorbreken die klachten geven, kan je het dagelijks leven een stuk gemakkelijker maken. Het valt niet mee om dat allemaal in je eentje te doen. Daarom bied ik begeleiding en energetische behandelingen bij HSP.